പുസ്തക വിശകലനം . The Ordinary Virtues, Moral Order in a Divided World written by MICHAEL IGNATIEFF

"സാധാരണ ധർമ്മങ്ങൾ: ഒരു വിഭജിത ലോകത്തിലെ ധാർമ്മികക്രമം" - ഒരു വിശദമായ റിവ്യൂ

മൈക്കൽ ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ  "The Ordinary Virtues: Moral Order in a Divided World" എന്ന പുസ്തകം ആഗോളവൽക്കരണത്തിൻ്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ മനുഷ്യരുടെ ധാർമ്മിക മൂല്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു ആഴത്തിലുള്ള പഠനമാണ്. 2017-ൽ ഹാർവാർഡ് യൂണിവേഴ്സിറ്റി പ്രസ്സ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ഈ പുസ്തകം, ആഗോളവൽക്കരണം നമ്മുടെ സാമ്പത്തിക ജീവിതത്തെ ഒന്നിപ്പിക്കുമ്പോൾ, നമ്മുടെ ധാർമ്മിക മൂല്യങ്ങൾ ഒന്നിക്കുകയോ വിഘടിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നുണ്ടോ എന്ന ചോദ്യത്തിന് ഉത്തരം തേടുന്നു. മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ ഒരു ആഗോള ധർമ്മമായി മാറുന്നുണ്ടോ എന്നതാണ് ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ പ്രധാന അന്വേഷണ വിഷയം. മൂന്ന് വർഷത്തെ, എട്ട് രാജ്യങ്ങളിലെ യാത്രയിലൂടെ, ബ്രസീൽ, ദക്ഷിണാഫ്രിക്ക, ജപ്പാൻ, മ്യാൻമർ, ബോസ്നിയ, ലോസ് ഏഞ്ചൽസ് തുടങ്ങിയ വിവിധ സ്ഥലങ്ങളിലെ ജനങ്ങളുമായുള്ള സംഭാഷണങ്ങളിലൂടെ, അവർ ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന "സാധാരണ ധർമ്മങ്ങൾ" (ordinary virtues) - സഹിഷ്ണുത, ക്ഷമ, വിശ്വാസം, അനുരഞ്ജനം, പ്രതിരോധശേഷി - എന്നിവയെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹം പരിശോധിക്കുന്നു.

പുസ്തകത്തിൻ്റെ പശ്ചാത്തലവും ലക്ഷ്യവും

ഈ പുസ്തകം കാർനെഗി കൗൺസിൽ ഫോർ എത്തിക്സ് ഇൻ ഇന്റർനാഷണൽ അഫയേഴ്സിൻ്റെ ശതാബ്ദി ആഘോഷത്തിൻ്റെ ഭാഗമായാണ് രൂപപ്പെട്ടത്. ആഗോളവൽക്കരണം മനുഷ്യരെ ധാർമ്മികമായി ഒന്നിപ്പിക്കുന്നുണ്ടോ എന്ന ചോദ്യത്തിന് ഉത്തരം കണ്ടെത്താൻ, ഇഗ്നാറ്റിയെഫ് "നൈതിക ടൂറിസം" (ethical tourism) എന്ന രീതിയിൽ, ലോകത്തിൻ്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിലേക്ക് യാത്ര ചെയ്തു. മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ പോലുള്ള സാർവത്രിക ആശയങ്ങൾ രാഷ്ട്രങ്ങളുടെയും ഉന്നത വിദ്യാസമൂഹത്തിൻ്റെയും ഭാഷയാണെങ്കിലും, സാധാരണ ജനങ്ങളെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം, ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ പ്രാധാന്യം നേടുന്നത് ഈ "സാധാരണ ധർമ്മങ്ങൾ" ആണെന്നാണ് അദ്ദേഹം കണ്ടെത്തുന്നത്. ഈ ധർമ്മങ്ങൾ - വിശ്വാസം, സഹിഷ്ണുത, ക്ഷമ, പ്രതിരോധശേഷി - ആഗോള നഗരങ്ങളിലും വിദൂര ഗ്രാമങ്ങളിലും ഒരുപോലെ നിലനിൽക്കുന്ന "നൈതിക ഓപ്പറേറ്റിംഗ് സിസ്റ്റം" ആണെന്ന് ഇഗ്നാറ്റിയെഫ് വാദിക്കുന്നു.

പുസ്തകത്തിൻ്റെ ഘടന

പുസ്തകം ഓരോ അധ്യായത്തിലും ഒരു പ്രത്യേക സ്ഥലത്തെ, അവിടുത്തെ ജനങ്ങളുടെ ജീവിതവും അവർ പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന ധർമ്മങ്ങളും പരിശോധിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്:

ന്യൂയോർക്കിലെ ജാക്സൺ ഹൈറ്റ്സ്: വൈവിധ്യമാർന്ന ഒരു സമൂഹത്തിൽ സഹിഷ്ണുത എങ്ങനെ പ്രവർത്തിക്കുന്നുവെന്ന് പരിശോധിക്കുന്നു.
ലോസ് ഏഞ്ചൽസ്: ആഗോള നഗരങ്ങളിലെ ധാർമ്മിക ഘടനകളെ വിശകലനം ചെയ്യുന്നു.
റിയോ ഡി ജനീറോ: അഴിമതിയും പൊതുവിശ്വാസവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് ചർച്ച ചെയ്യുന്നു.
ബോസ്നിയ: യുദ്ധാനന്തര അനുരഞ്ജനത്തിൻ്റെ വെല്ലുവിളികൾ.
മ്യാൻമർ: ധാർമ്മിക കഥനങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രീയം.
ഫുക്കുഷിമ: പ്രതിരോധശേഷിയും അപ്രതീക്ഷിത ദുരന്തങ്ങളും.
ദക്ഷിണാഫ്രിക്ക: വർണവിവേചനാനന്തര സമൂഹത്തിലെ ധാർമ്മിക പ്രശ്നങ്ങൾ.

ഓരോ അധ്യായവും ഒരു പ്രത്യേക ധർമ്മത്തെ ഊന്നിപ്പറയുകയും, അത് പ്രാദേശിക സന്ദർഭങ്ങളിൽ എങ്ങനെ പ്രകടമാകുന്നുവെന്ന് വിശദീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ യാത്രകൾ, വ്യത്യസ്ത സംസ്കാരങ്ങളിലും സാഹചര്യങ്ങളിലും ജനങ്ങൾ എങ്ങനെ ധാർമ്മിക തീരുമാനങ്ങൾ എടുക്കുന്നുവെന്ന് വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.

     പ്രധാന ആശയങ്ങൾ

സാധാരണ ധർമ്മങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം:
ഇഗ്നാറ്റിയെഫ് വാദിക്കുന്നത്, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ പോലുള്ള സാർവത്രിക ആശയങ്ങൾ സാധാരണ ജനങ്ങളുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തുന്നില്ല എന്നാണ്. പകരം, "സാധാരണ ധർമ്മങ്ങൾ" - സഹിഷ്ണുത, ക്ഷമ, വിശ്വാസം, പ്രതിരോധശേഷി - എന്നിവയാണ് ജനങ്ങളെ ഒന്നിപ്പിക്കുന്നതും വൈവിധ്യമാർന്ന സമൂഹങ്ങളിൽ ഒരുമിച്ച് ജീവിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നതും. ഈ ധർമ്മങ്ങൾ "നൈതിക ഓപ്പറേറ്റിംഗ് സിസ്റ്റം" ആയി പ്രവർത്തിക്കുന്നു, അത് വിവിധ സമൂഹങ്ങളിൽ ഒരുപോലെ കാണപ്പെടുന്നു.

പ്രാദേശികതയുടെ മുൻഗണന:
ഈ ധർമ്മങ്ങൾ പ്രാദേശികമാണ്, അവ സാർവത്രികമല്ല. ജനങ്ങൾ തങ്ങളുടെ കുടുംബത്തിനും സുഹൃത്തുക്കൾക്കും സമൂഹത്തിനും മുൻഗണന നൽകുന്നു, അന്യരുടെ അവകാശങ്ങളേക്കാൾ. ഇത് മനുഷ്യാവകാശങ്ങളുടെ ആഗോള ഭാഷയുമായി ഒരു വൈരുദ്ധ്യം സൃഷ്ടിക്കുന്നു, കാരണം സാധാരണ ജനങ്ങൾ "നമ്മൾ" എന്നതിനെ "അവർ" എന്നതിനേക്കാൾ പ്രാധാന്യം നൽകുന്നു.

ധർമ്മങ്ങളുടെ ഇരട്ട മുഖം:
ഈ ധർമ്മങ്ങൾ ഒരേസമയം ഒരു സമൂഹത്തെ ഒന്നിപ്പിക്കുകയും വിഭജിക്കുകയും ചെയ്യും. ഉദാഹരണത്തിന്, വിശ്വാസവും സഹിഷ്ണുതയും ഒരു സമൂഹത്തിനുള്ളിൽ ഐക്യം സൃഷ്ടിക്കുമെങ്കിലും, അവ ഭയത്തിൻ്റെയും ഒഴിവാക്കലിൻ്റെയും രാഷ്ട്രീയത്തിന് ദുരുപയോഗം ചെയ്യപ്പെടാം, പ്രത്യേകിച്ച് "നമ്മൾ" എന്നതിനെ "അവർ" എന്നതിൽ നിന്ന് വേർതിരിക്കുമ്പോൾ.

മനുഷ്യാവകാശങ്ങളുടെ പരിമിതികൾ:
ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ കണ്ടെത്തലുകൾ, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ രാഷ്ട്രങ്ങളുടെയും ഉന്നത വിദ്യാസമൂഹത്തിൻ്റെയും ഭാഷയാണെന്നും, എന്നാൽ സാധാരണ ജനങ്ങളുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ അവയ്ക്ക് പരിമിതമായ സ്വാധീനമേ ഉള്ളൂ എന്നും വ്യക്തമാക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ ഒരു "നൈതിക ചട്ടക്കൂട്" (moral framework) നൽകുന്നുണ്ട്, അത് ഈ ധർമ്മങ്ങൾ പ്രവർത്തിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.

ആകർഷകമായ വിവരണം:
ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ എഴുത്ത് ശൈലി ആകർഷകവും വിവരണാത്മകവുമാണ്. ലോകത്തിൻ്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള മനുഷ്യരുടെ കഥകൾ, അവരുടെ ജീവിത പോരാട്ടങ്ങൾ, ധാർമ്മിക തീരുമാനങ്ങൾ എന്നിവയെ അദ്ദേഹം ഹൃദ്യമായി വിവരിക്കുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ലോസ് ഏഞ്ചൽസിലെ ഗുണ്ടാസംഘ നേതാക്കളോ, മ്യാൻമറിലെ ബുദ്ധ സന്യാസിമാരോ, ഫുക്കുഷിമയിലെ ദുരന്തത്തെ അതിജീവിച്ചവരോ ആകട്ടെ, ഓരോ കഥയും വായനക്കാരനെ ആഴത്തിൽ സ്പർശിക്കുന്നു.

പ്രാദേശികതയും സാർവദേശീയതയും  തമ്മിലുള്ള ബന്ധം:
ആഗോളവൽക്കരണം ലോകത്തെ ഒന്നിപ്പിക്കുമ്പോഴും, പ്രാദേശിക ധർമ്മങ്ങൾ എങ്ങനെ നിലനിൽക്കുന്നുവെന്ന് ഇഗ്നാറ്റിയെഫ് വിശദീകരിക്കുന്നു. ഈ വൈരുദ്ധ്യം പുസ്തകത്തിൻ്റെ ഒരു പ്രധാന ആകർഷണമാണ്.

വിമർശനാത്മക വീക്ഷണം:
മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ, ലിബറൽ ഡെമോക്രസി, ആഗോളവൽക്കരണം എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള പൊതുവായ ധാരണകളെ ഇഗ്നാറ്റിയെഫ് വിമർശനാത്മകമായി പരിശോധിക്കുന്നു. ലിബറൽ ആശയങ്ങളിൽ അവിശ്വാസം പ്രകടിപ്പിക്കുന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ "നിർബന്ധിത ലിബറലിസം" (reluctant liberalism) ഈ പുസ്തകത്തിൽ പ്രകടമാണ്.

  പുസ്തകത്തെക്കുറിച്ചുള്ള  വിമർശനങ്ങളും  നമുക്ക് പരിശോധിക്കാം . 

ആഴമില്ലായ്മ:
ചില വിമർശകർ, പുസ്തകം ആഴത്തിലുള്ള കേസ് പഠനങ്ങൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നില്ല എന്ന് ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ "നൈതിക ടൂറിസം" പലപ്പോഴും ഒരു സ്ഥലത്തിൻ്റെ ഉപരിതല പരിശോധനയിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നുവെന്ന് വിമർശിക്കപ്പെടുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, ഒരു നഗരത്തിൽ ചില നേതാക്കളുമായി സംസാരിക്കുകയോ ഒരു ചെറിയ യാത്ര നടത്തുകയോ ചെയ്ത ശേഷം, മുഴുവൻ ജനതയുടെയും മനോഭാവത്തെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹം പൊതുവായ നിഗമനങ്ങൾ നടത്തുന്നു.

അമിത ലളിതവൽക്കരണം:
എല്ലാവരും ഒരേ "സാധാരണ ധർമ്മങ്ങൾ" പങ്കിടുന്നുവെന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വാദം ചിലപ്പോൾ അമിതമായി ലളിതവൽക്കരിക്കപ്പെട്ടതായി തോന്നാം. വ്യത്യസ്ത സംസ്കാരങ്ങളിലും സന്ദർഭങ്ങളിലും ഈ ധർമ്മങ്ങൾ വ്യത്യസ്ത രീതികളിൽ പ്രകടമാകുന്നുണ്ടെങ്കിലും, അവയെ ഒരൊറ്റ "നൈതിക ഓപ്പറേറ്റിംഗ് സിസ്റ്റം" ആയി വിശേഷിപ്പിക്കുന്നത് ചില വായനക്കാർക്ക് അൽപ്പം ഏകമാനമായി തോന്നിയേക്കാം.

പ്രാദേശികതയും സാർവത്രികതയും തമ്മിലുള്ള പിരിമുറുക്കം:
ഇഗ്നാറ്റിയെഫ് പ്രാദേശിക ധർമ്മങ്ങളെ ഊന്നിപ്പറയുമ്പോൾ, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ പോലുള്ള സാർവത്രിക ആശയങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യത്തെ അവഗണിക്കുന്നുവെന്ന് ചില വിമർശകർ കരുതുന്നു. ഈ രണ്ട് വശങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള പിരിമുറുക്കം പൂർണമായി പരിഹരിക്കപ്പെടുന്നില്ല.

മലയാളി വായനക്കാർക്ക്, ഈ പുസ്തകം വൈവിധ്യമാർന്ന ഒരു സമൂഹത്തിൽ ഒരുമിച്ച് ജീവിക്കേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പ്രചോദനമാണ്. കേരളത്തിൻ്റെ സാമൂഹിക-സാംസ്കാരിക പശ്ചാത്തലത്തിൽ, വിവിധ മതങ്ങളും ജാതികളും ഒരുമിച്ച് ജീവിക്കുന്ന സന്ദർഭത്തിൽ, സഹിഷ്ണുത, വിശ്വാസം, അനുരഞ്ജനം എന്നിവയുടെ പ്രാധാന്യം വളരെ പ്രസക്തമാണ്. എന്നാൽ, ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ വാദം - പ്രാദേശിക ധർമ്മങ്ങൾ സാർവത്രിക മൂല്യങ്ങളെക്കാൾ പ്രധാനമാണ് എന്നത് - മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ, സമത്വം, നീതി എന്നിവയ്ക്കായി പോരാടുന്ന മലയാളി സമൂഹത്തിന് ചില ചോദ്യങ്ങൾ ഉയർത്തിയേക്കാം. ഉദാഹരണത്തിന്, ജാതി, മതം, ലിംഗം എന്നിവയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിൽ നേരിടുന്ന വിവേചനങ്ങൾക്കെതിരെ, സാർവത്രിക മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾക്ക് വേണ്ടി വാദിക്കുന്നത് കൂടുതൽ പ്രധാനമായേക്കാം.

ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ എഴുത്ത് ശൈലി സങ്കീർണ്ണവും ചിലപ്പോൾ അക്കാദമികവുമാണ്. ചില വായനക്കാർക്ക്, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ നീണ്ട വാക്യങ്ങളും സങ്കീർണ്ണമായ പദാവലികളും ഒരു വെല്ലുവിളിയായേക്കാം. എന്നിരുന്നാലും, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കഥപറച്ചിലിൻ്റെ ആകർഷണീയതയും, ലോകത്തിൻ്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള മനുഷ്യരുടെ ജീവിതത്തിലേക്കുള്ള ഒരു ജാലകം തുറക്കുന്ന രീതിയും, ഈ പുസ്തകത്തെ അവിസ്മരണീയമാക്കുന്നു.

"The Ordinary Virtues: Moral Order in a Divided World" ഒരു ആഗോളവൽക്കരണ ലോകത്ത് ധാർമ്മികതയെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു പ്രചോദനാത്മകവും വിമർശനാത്മകവുമായ പഠനമാണ്. മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ, ലിബറൽ ഡെമോക്രസി, ആഗോള-പ്രാദേശിക വൈരുദ്ധ്യങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള ചർച്ചകൾക്ക് ഇത് ഒരു പുതിയ വീക്ഷണം നൽകുന്നു. എന്നാൽ, ഇതിൻ്റെ ചില പരിമിതികൾ - ആഴമില്ലായ്മ, അമിത ലളിതവൽക്കരണം - ഉണ്ടെങ്കിലും, ഇഗ്നാറ്റിയെഫിൻ്റെ കഥപറച്ചിലും ധാർമ്മിക വിശകലനവും വായനക്കാരെ ചിന്തിപ്പിക്കുന്നു. മലയാളി വായനക്കാർക്ക്, ഈ പുസ്തകം വൈവിധ്യമാർന്ന ഒരു സമൂഹത്തിൽ ഒരുമിച്ച് ജീവിക്കേണ്ടതിൻ്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരു ഓർമ്മപ്പെടുത്തലാണ്, അതോടൊപ്പം, ആഗോള മനുഷ്യാവകാശങ്ങളുടെ പരിമിതികളെക്കുറിച്ചും ചിന്തിക്കാൻ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു.

സാമൂഹികശാസ്ത്രം, രാഷ്ട്രീയ ശാസ്ത്രം, മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ, അല്ലെങ്കിൽ ധാർമ്മിക തത്ത്വശാസ്ത്രം എന്നിവയിൽ താൽപ്പര്യമുള്ളവർക്ക് ഈ പുസ്തകം വളരെ പ്രസക്തമാണ്. മലയാളി വായനക്കാർക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് വൈവിധ്യമാർന്ന സമൂഹങ്ങളിൽ ധർമ്മങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യം മനസ്സിലാക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നവർക്ക്, ഈ പുസ്തകം ഒരു മികച്ച വായനാനുഭവം നൽകും.