മാരിയോ വർഗാസ് യോസ

ആദ്യകാല കമ്മ്യൂണിസ്റ്റും  ഇടതു ദാർശനികതയോട് ചേർന്ന് നടക്കുകയും ചെയ്ത  യോസ അഥവാ മാരിയോ വർഗാസ് യോസയെ മരണത്തിൽ അനുസ്മരിക്കുന്നതിൽ കേരളം പിന്നോട്ട് പോകാൻ കാരണം എന്തായിരിക്കും. അൽപായുസുകളായ സൃഷ്ടികൾ നടത്തിയവർക്ക് പോലും അർഹിക്കുന്നതിൽ അധികം ആദരവ് നൽകുന്ന നമ്മൾ യോസയെ അവഗണിച്ചതിനുപിന്നിൽ  രാഷ്ട്രീയമായ കാരണങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നോ എന്ന് പരിശോധിക്കാവുന്നതാണ്.

ഈ ലേഖനത്തിൽ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ  കൃതികളും ആശയങ്ങളും അനുസ്മരിക്കുന്നതിനൊപ്പം അസാധാരണമായ ഈ അവഗണനയുടെ കാരണവും തിരക്കുകയാണ്. 

മാരിയോ വർഗാസ് യോസ (Mario Vargas Llosa) തൻ്റെ  ആദ്യകാല ജീവിതത്തിൽ കമ്മ്യൂണിസത്തോട് അനുഭാവം പ്രകടിപ്പിച്ചിരുന്നെങ്കിലും, 1960-കളുടെ അവസാനത്തോടെ അദ്ദേഹം കമ്മ്യൂണിസത്തിൽ നിന്ന് പൂർണമായും വിട പറഞ്ഞു. യുവാവായിരിക്കെ, പ്രത്യേകിച്ച് 1950-കളിലും 1960-കളുടെ തുടക്കത്തിലും, അദ്ദേഹം ലാറ്റിനമേരിക്കയിലെ സാമൂഹിക അനീതികൾക്കും അമേരിക്കൻ സാമ്രാജ്യത്വത്തിനും എതിരായി കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ആശയങ്ങളോട് ആകൃഷ്ടനായിരുന്നു. പെറുവിലെ സാൻ മാർക്കോസ് ദേശീയ സർവകലാശാലയിൽ വിദ്യാർത്ഥിയായിരിക്കെ, അദ്ദേഹം ഒരു കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് സെല്ലിൽ അംഗമായി, ക്യൂബൻ വിപ്ലവത്തെ (1959) ആവേശത്തോടെ പിന്തുണച്ചു.                                                                                                    
 

എന്നാൽ, 1960-കളുടെ അവസാനത്തോടെ, ക്യൂബയിലെ ഫിദൽ കാസ്ട്രോ ഭരണകൂടത്തിൻ്റെ  അടിച്ചമർത്തൽ നയങ്ങളും, സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ്റെ  സ്വേച്ഛാധിപത്യ പ്രവണതകളും അദ്ദേഹത്തെ നിരാശനാക്കി. 1968-ലെ സോവിയറ്റ് യൂണിയനിലേക്കുള്ള യാത്രയും, 1971-ലെ ക്യൂബൻ കവി ഹെബർട്ടോ പഡില്ലയുടെ അറസ്റ്റും (പഡില്ല അഫയർ) അദ്ദേഹത്തിന്റെ കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് വിശ്വാസങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള അകൽച്ചയെ ത്വരിതപ്പെടുത്തി

1970-കളോടെ, വർഗാസ് യോസ ലിബറലിസത്തിലേക്ക് (പ്രത്യേകിച്ച് ക്ലാസിക്കൽ ലിബറലിസം) തിരിഞ്ഞു, വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യം, മുതലാളിത്തം, ജനാധിപത്യം എന്നിവയെ പിന്തുണച്ചു. 2018-ൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ  The Call of the Tribe എന്ന പുസ്തകം, കമ്മ്യൂണിസത്തിൽ നിന്ന് ലിബറലിസത്തിലേക്കുള്ള ഈ ആശയപരിണാമത്തിൻ്റെ ഒരു ബൗദ്ധിക ആത്മകഥയാണ്. അദ്ദേഹം തൻ്റെ  യുവത്വത്തിലെ മാർക്സിസ്റ്റ് ആഭിമുഖ്യത്തെ "യുവത്വത്തിൻ്റെ  തീവ്രത"യായി വിശേഷിപ്പിച്ചു, എന്നാൽ ക്യൂബയിലെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെ  അഭാവവും സോവിയറ്റ് യൂണിയൻ്റെ  സെൻസർഷിപ്പും തൻ്റെ  കാഴ്ചപ്പാടിനെ മാറ്റിമറിച്ചുവെന്ന് വ്യക്തമാക്കി.

മാരിയോ വർഗാസ് യോസയുടെ അവസാനകാല ജീവിതത്തിൽ (2025-ലെ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മരണം വരെ), കമ്മ്യൂണിസത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അഭിപ്രായങ്ങൾ വളരെ വിമർശനാത്മകവും ശക്തവുമായിരുന്നു. അദ്ദേഹം കമ്മ്യൂണിസത്തെ ഒരു "പരാജയപ്പെട്ട ആശയം" ആയും, മനുഷ്യൻ്റെ അടിസ്ഥാന ആവശ്യങ്ങൾ നിറവേറ്റാൻ കഴിയാത്ത ഒരു "ഫാന്റസി" ആയും വിശേഷിപ്പിച്ചു. 2021-ൽ, ഈക്വഡോറിൽ നിന്ന് ദേശീയ മെറിറ്റ് മെഡൽ സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ പ്രസ്താവിച്ചു:

"Communism has ended... it disappeared due to the absolute inability to satisfy the most basic needs of the people who believe in it."

അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അഭിപ്രായത്തിൽ, കമ്മ്യൂണിസം, സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെയും വ്യക്തിസ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെയും അഭാവത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നു, ഇത് ജനാധിപത്യത്തിൻ്റെയും സാമ്പത്തിക പുരോഗതിയുടെയും വിപരീത ദിശയാണ് .  2021-ൽ, ബ്രസീലിലെ ഫൗണ്ടേഷൻ എഫ്എച്ച്സിയിൽ നടത്തിയ ഒരു സംഭാഷണത്തിൽ, അദ്ദേഹം ക്യൂബ, വെനസ്വേല, നിക്കരാഗ്വ എന്നിവയെ "കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ് ഭരണങ്ങളുടെ കാർട്ടൂൺ പതിപ്പുകൾ" എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു, ഈ രാജ്യങ്ങളിലെ ഭരണകൂടങ്ങൾ ജനാധിപത്യത്തിൻ്റെ പുരോഗതിക്ക് തടസ്സമാണെന്ന് വാദിച്ചു.

വർഗാസ് ലോസയുടെ അവസാനകാല രാഷ്ട്രീയ നിലപാടുകൾ വലതുപക്ഷ ലിബറലിസത്തിലേക്ക് കൂടുതൽ ചായ്‌വ് കാണിച്ചു, ഇത് ചില വിമർശനങ്ങൾക്ക് കാരണമായി. 2021-ൽ, പെറുവിൽ കെയ്‌കോ ഫുജിമോറിയെ പിന്തുണച്ചതും, ബ്രസീലിൽ ജെയർ ബൊൽസൊനാരോ, ചിലിയിൽ ജോസ് അന്റോണിയോ കാസ്റ്റ്, അർജന്റീനയിൽ ജേവിയർ മിലേയ് എന്നിവരെ അനുകൂലിച്ചതും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യകാല ഇടതുപക്ഷ നിലപാടുകളിൽ നിന്നുള്ള വലിയ മാറ്റത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, അദ്ദേഹം തൻ്റെ ലിബറൽ വീക്ഷണങ്ങളിൽ ഉറച്ചുനിന്നു, സ്വവർഗ വിവാഹം, മയക്കുമരുന്ന് നിയമവൽക്കരണം, മരണശിക്ഷയ്‌ക്കെതിരായ നിലപാട് തുടങ്ങിയവയിൽ പുരോഗമനപരമായ കാഴ്ചപ്പാടുകൾ പ്രകടിപ്പിച്ചു.

ഒരുപക്ഷെ ഇതൊക്കെയാവാം  മലയാളി ബൗദ്ധികതയുടെ മൊത്തക്കച്ചവടം  യോസയെ അവഗണിക്കാൻ കാരണം.

ലാറ്റിനമേരിക്കൻ സാഹിത്യത്തിൻ്റെ  മഹാകാരുണികൻ

ലാറ്റിനമേരിക്കൻ സാഹിത്യത്തിൻ്റെ തിളങ്ങുന്ന നക്ഷത്രങ്ങളിൽ ഒരാളായ മാരിയോ വർഗാസ് യോസ  (Mario Vargas Llosa) ഒരു എഴുത്തുകാരൻ്റെ  പേര് മാത്രമല്ല; അത് ഒരു യുഗത്തിൻ്റെ , ഒരു ഭൂഖണ്ഡത്തിൻ്റെ , മനുഷ്യാവസ്ഥയുടെ തന്നെ ആഖ്യാനമാണ്. 1936 മാർച് 28-ന് പെറുവിലെ അരെക്വിപയിൽ ജനിച്ച വർഗാസ് യോസ, 2010-ൽ സാഹിത്യത്തിനുള്ള നോബൽ സമ്മാനം നേടിയതോടെ, ലോകസാഹിത്യത്തിലെ ഒരു അനിഷേധ്യ ശക്തിയായി മാറി. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കൃതികൾ—നോവലുകൾ, നാടകങ്ങൾ, ലേഖനങ്ങൾ—ലാറ്റിനമേരിക്കയുടെ സങ്കീർണമായ രാഷ്ട്രീയ, സാമൂഹിക, സാംസ്കാരിക ചരിത്രത്തിൻ്റെ ആഴമേറിയ ചിത്രീകരണമാണ്. ഈ അനുസ്മരണ കുറിപ്പ്, വർഗാസ് ലോസയുടെ ജീവിതത്തിന്റെയും കൃതികളുടെയും പ്രാധാന്യം, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ ഉദ്ധരണികളിലൂടെ പരിശോധിക്കാനുള്ള ഒരു ശ്രമമാണ്.

മാരിയോ വർഗാസ് യോസയുടെ ജീവിതം, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കൃതികളെപ്പോലെ തന്നെ നാടകീയവും വൈവിധ്യമാർന്നതുമാണ്. ബോളിവിയയിലെ കൊച്ചബാംബയിൽ തൻ്റെ അഞ്ചാം വയസ്സിൽ വായന പഠിച്ച അനുഭവത്തെ അദ്ദേഹം തൻ്റെ നോബൽ പ്രസംഗത്തിൽ (2010) ഇങ്ങനെ വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു: 
"I learned to read at the age of five, in Brother Justiniano’s class at the De la Salle Academy in Cochabamba, Bolivia. It is the most important thing that has ever happened to me."
 ഈ വരികൾ, വായനയോടുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അഗാധമായ അഭിനിവേശത്തിൻ്റെ തുടക്കം വെളിപ്പെടുത്തുന്നു. വായന, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ജീവിതത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന ശക്തിയായി മാറി, അത് പിന്നീട് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ എഴുത്തിൻ്റെ ആത്മാവായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു.

 കുട്ടിക്കാലം അത്ര സുഗമമായിരുന്നില്ല. മാതാപിതാക്കളുടെ വേർപിരിയൽ, പിതാവിൻ്റെ  കർശനമായ നിയന്ത്രണങ്ങൾ, പെറുവിലെ സൈനിക സ്‌കൂളിലെ അനുഭവങ്ങൾ—ഇവയെല്ലാം അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മനസ്സിൽ ആഴത്തിലുള്ള മുദ്രകൾ പതിപ്പിച്ചു. ഈ അനുഭവങ്ങൾ, അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ആദ്യ നോവലായ The Time of the Hero (La ciudad y los perros, 1963) എന്ന കൃതിയിൽ പ്രതിഫലിക്കുന്നു. സൈനിക സ്‌കൂളിൻ്റെ അന്തരീക്ഷവും അവിടത്തെ അനീതികളും ചിത്രീകരിക്കുന്ന ഈ നോവൽ, ലാറ്റിനമേരിക്കൻ "ബൂം" (Latin American Boom) എന്ന സാഹിത്യ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ തുടക്കം കുറിച്ചു. "One can't fight with oneself, for this battle has only one loser," എന്ന് അദ്ദേഹം ഈ നോവലിൽ  മനുഷ്യൻ്റെ ആന്തരിക സംഘർഷങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ആഴമേറിയ ഉൾക്കാഴ്ച വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.

ലാറ്റിനമേരിക്കൻ ബൂം:
 വർഗാസ് യോസയുടെ സ്ഥാനം1960-കളിലും 70-കളിലും, ഗബ്രിയേൽ ഗാർസിയ മാർക്വേസ്, ഹൂലിയോ കോർതസാർ, കാർലോസ് ഫുവന്റസ് തുടങ്ങിയ എഴുത്തുകാർക്കൊപ്പം, വർഗാസ് യോസ ലാറ്റിനമേരിക്കൻ സാഹിത്യത്തെ ലോകവേദിയിലേക്ക് എത്തിച്ചു. ഈ "ബൂം" കാലഘട്ടത്തിൽ, ലാറ്റിനമേരിക്കയുടെ സാമൂഹിക-രാഷ്ട്രീയ പ്രശ്നങ്ങൾ, മാജിക്കൽ റിയലിസം, ചരിത്രം, ഫാന്റസി എന്നിവയെല്ലാം സമന്വയിപ്പിച്ചുകൊണ്ട് പുതിയ ഒരു സാഹിത്യ ഭാഷ രൂപപ്പെട്ടു. വർഗാസ് ലോസയുടെ The Green House (La casa verde, 1966) ഈ ശൈലിയുടെ ഒരു മികച്ച ഉദാഹരണമാണ്. പെറുവിൻ്റെ ആമസോൺ മഴക്കാടുകളിലെ ജീവിതവും അവിടത്തെ മനുഷ്യൻ്റെ ദുരന്തങ്ങളും ചിത്രീകരിക്കുന്ന ഈ നോവൽ, "Life is a shitstorm, in which art is our only umbrella," എന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വരികളെ പ്രതിധ്വനിക്കുന്നു. കല, ജീവിതത്തിൻ്റെ കാഠിന്യത്തിനെതിരെ ഒരു സംരക്ഷണമായി പ്രവർത്തിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചാണ് ഈ വൈകാരിക പ്രകമ്പനങ്ങൾ സൂചന നൽകുന്നത്. 

പ്രധാന കൃതികൾ:                  
 വർഗാസ് യോസയുടെ കൃതികൾ അവയുടെ വൈവിധ്യത്തിനും പരീക്ഷണാത്മക ശൈലിക്കും പേര് കേട്ടവയാണ്. Conversation in the Cathedral (Conversación en la Catedral, 1969) അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ  ഏറ്റവും സങ്കീർണമായ കൃതികളിലൊന്നാണ്. പെറുവിലെ ഒരു സൈനിക ഭരണകൂടത്തിൻ്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, അധികാരത്തിൻ്റെയും അഴിമതിയുടെയും ധാർമികതയെക്കുറിച്ച് ചോദ്യങ്ങൾ ഉയർത്തുന്ന ഈ നോവൽ, "Memory is a snare, pure and simple; it alters, it subtly rearranges the past to fit the present," എന്ന വരിയിലൂടെ ഓർമ്മകളുടെ ആപേക്ഷികതയെ ചർച്ച ചെയ്യുന്നു.

War of the End of the World (La guerra del fin del mundo, 1981) ബ്രസീലിലെ 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ കനുഡോസ് ( The War of Canudos) യുദ്ധത്തെ ആസ്പദമാക്കിയുള്ള ഒരു ചരിത്ര നോവലാണ്. മതവിശ്വാസവും ഭരണകൂടവും തമ്മിലുള്ള സംഘർഷത്തിൻ്റെ  ഈ ആഖ്യാനം, "Literature is a form of permanent insurrection. Its mission is to arouse, to disturb, to alarm, to keep men in a constant state of dissatisfaction with themselves," എന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വാക്കുകളെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. സാഹിത്യത്തിൻ്റെ വിപ്ലവകരമായ ശക്തിയെക്കുറിച്ചുള്ള ഈ ഉദ്ധരണി, വർഗാസ് യോസയുടെ എഴുത്തിൻ്റെ ആന്തരിക ലക്ഷ്യത്തെ വ്യക്തമാക്കുന്നു.

Death in the Andes (Lituma en los Andes, 1993) പോലുള്ള പിന്നീടുള്ള കൃതികൾ, പെറുവിൻ്റെ ആധുനിക രാഷ്ട്രീയ പ്രശ്നങ്ങളിലേക്ക്, പ്രത്യേകിച്ച് ഷൈനിങ് പാത്ത് ഭീകരവാദത്തിൻ്റെ പശ്ചാത്തലത്തിലേക്ക്, വെളിച്ചം വീശുന്നു. "Like writing, reading is a protest against the insufficiencies of life," എന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വാചകം, വായനയും എഴുത്തും ജീവിതത്തിൻ്റെ പരിമിതികൾക്കെതിരായ ഒരു പ്രതിഷേധമായി എങ്ങനെ പ്രവർത്തിക്കുന്നുവെന്ന് വ്യക്തമാക്കുന്നു.

പ്രണയവും ഹാസ്യവും: 
വർഗാസ് യോസയുടെ കൃതികൾ എപ്പോഴും  ഗൗരവപ്രധാനമല്ല. Aunt Julia and the Scriptwriter (La tía Julia y el escribidor, 1977) ഒരു ഹാസ്യാത്മക നോവലാണ്, അതിൽ അദ്ദേഹം തൻ്റെ സ്വന്തം ജീവിതത്തിലെ പ്രണയവും എഴുത്തിൻ്റെ വെല്ലുവിളികളും ചിത്രീകരിക്കുന്നു. "The secret to happiness, at least to peace of mind, is knowing how to separate sex from love," എന്ന വരി, The Bad Girl (Travesuras de la niña mala, 2006) എന്ന നോവലിൽ നിന്നുള്ളതാണ്, പ്രണയത്തിൻ്റെയും ശാരീരിക ബന്ധങ്ങളുടെയും സങ്കീർണതകളെ അന്വേഷിക്കുന്ന ഒരു ഇഴപിരിക്കൽ ഈ രചനയുടെ  വിശേഷമാണ്.

വർഗാസ് യോസ ഒരു എഴുത്തുകാരൻ മാത്രമല്ല, ഒരു രാഷ്ട്രീയ ചിന്തകനും കൂടിയാണ്. 1990-ൽ പെറുവിൻ്റെ  പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനാർത്ഥിയായി മത്സരിച്ച അദ്ദേഹം, ലിബറൽ ഡെമോക്രസിയെ പിന്തുണച്ചു. എന്നാൽ, രാഷ്ട്രീയത്തിൻ്റെ പരാജയം അദ്ദേഹത്തെ എഴുത്തിലേക്ക് തിരികെ കൊണ്ടുവന്നു. "The writer’s job is to provoke, to disturb, to shake up the establishment," എന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വാചകം, എഴുത്തിൻ്റെ സാമൂഹിക ഉത്തരവാദിത്തത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വീക്ഷണം വ്യക്തമാക്കുന്നു.

2010-ലെ നോബൽ സമ്മാനം, "for his cartography of structures of power and his trenchant images of the individual’s resistance, revolt, and defeat," എന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചാണ് വർഗാസ് യോസയ്ക്ക് ലഭിച്ചത്. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ  കൃതികൾ, അധികാരത്തിൻ്റെ ഘടനകളെ വിശകലനം ചെയ്യുകയും വ്യക്തിയുടെ പ്രതിരോധത്തിൻ്റെ ദുരന്തവും വിജയവും ചിത്രീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. "Literature is fire," എന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ പ്രഖ്യാപനം, സാഹിത്യത്തിൻ്റെ പരിവർത്തന ശക്തിയെ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നു.

യോസയുടെ ജീവിതവും കൃതികളും, ലാറ്റിനമേരിക്കൻ സാഹിത്യത്തിൻ്റെ ഒരു സമഗ്ര ചിത്രംനമ്മുടെ മുന്നിൽ വരച്ചിടുന്നു.. അദ്ദേഹത്തിന്റെ വാക്കുകൾ—"Like writing, reading is a protest against the insufficiencies of life"—എഴുത്തിൻ്റെയും വായനയുടെയും ശക്തിയെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. ഒരു എഴുത്തുകാരനെന്ന നിലയിൽ, അദ്ദേഹം ലോകത്തിന് നൽകിയത്, മനുഷ്യൻ്റെ സ്വപ്നങ്ങളുടെയും പോരാട്ടങ്ങളുടെയും ഒരു സങ്കീർണമായ കാൻവാസാണ്. വർഗാസ് ലോസയുടെ കൃതികൾ വായിക്കുന്ന ഓരോ വായനക്കാരനും, "Literature is a form of permanent insurrection," എന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ വാക്കുകളിൽ, ഒരു വിപ്ലവത്തിൻ്റെ ഉയിർ ഉണരുന്നതാവാം  കണ്ടെത്തുന്നത് .  അതാകാം ജനകീയമായ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ  രാഷ്ട്രീയ വീക്ഷണവും .